اثر پران روی قطعه (Ejector mark) در قالب سازی پلاستیک

اثر پران روی قطعه یکی از عیوب تزریق پلاستیک به حساب می آید. این نوع عیوب در  قالب سازی پلاستیک همیشگی است. ما می توانیم با بالا بردن سطح دانش خود از بروز این مشکلات تا حد قابل توجهی جلوگیری کنیم. برای توضیح یکی از عیوب تزریق پلاستیک که اثر سیستم پران روی قطعه دارد، در ابتدا نیاز است تا خود سیستم پران را توضیح دهیم.

سیستم پران چیست؟

سیستم پران ، قستمی از قالب را تشکیل می دهد که وظیفه ی این سیستم جدا کردن قطعه تولید شده (قطعه تزریق شده در قالب) از قالب تزریق می باشد.

این سیستم به دلیل اهمیت و حساسیت بالایی که دارد معمولا از فولاد با کیفیت تهیه می شود.

پس از باز شدن قالب، صفحه پران به سمت جلو حرکت می کند و قطعه تولید شده را به سمت بیرون از قالب پرتاب می کند. بعد از این کار با بسته شدن قالب ، صفحه ی سیستم پران به سمت عقب برگشته و در جای خود قرار می گیرد. در این حالت سیستم پران منتظر قطعه بعدی خواهد ماند تا به محض آماده شدن ، قطعه بعدی را هم به بیرون انداخت از قالب هدایت کند.

سیستم پران از چه اجزایی تشکیل می شود؟

سیستم پران معمولا از این 10 عضو اصلی ساخته می شود.

1- صفحه پران (Ejector plate)

به جمع چند قطعه میله های پران ، استپر ، پین های پران و صفحه ی متصل شده با پیچ ، صفحه ی پران می گویند.

2- بوش و میله های پران (Sleeve ejector system)در سیستم های پران مجهر به میله و بوش ، بوش در سیستم حرکت کرده و وظیفه ی خارج کردن قطعه از قالب را دارد.

3- اسپتر پران (Ejector stopper)استپر باعث می شود تا صفحه پران به صفحه ی سنبه برخورد نداشته باشد.

4- پین استپر (Stop pin)استفاده از این پین در سیستم پران باعث می شود تا صفحه ی پران بیش از حد به عقب برنگردد تا برخوردی با صفحه ی سنبه نداشته باشد.

5- پین پران (Ejector pin)یکی از اجزایی است که باعث خروج قطعه از قالب می شود.

6- پین برگرداننده (Return pin)با توجه به فشار فنر متصل روی این پین صفحه پران تحت فشار این پین به عقب باز می گردد

7-پین بستن راه گاه(Sprue lock pin)این پین باعث می شود در زمانی که قالب باز می شود ، راه گاه بسته شود

8- فاصله دهنده بلوک (Spacer block)این قطعه باعث می شود تا فاصله ی مناسبی بین صفحه پایین و صفحه سنبه قرار بگیرد ، تا صفحه ی پران به راحتی در این قسمت حرکت کند.

9- پین راهنما (Ejector guide pin)حرکت کشویی شکل صفحه پران ، توسط این این پین ها شکل می گیرد. در واقع این پین ها به صفحه پران شکل حرکتی می بخشند.

10- پیچ ها (Ejector bolts) این پیچ ها وظیفه اتصال تمامی اجزای پران را به سیستم دارند.  

سیستم های پران چه انواعی دارند؟

ما در تزریق پلاستیک 6 نوع سیستم پران داریم که هر کدام با توجه به مکانیزم خاص خود عمل خارج کردن قطعه به بیرون از قالب را انجام می دهند.

1- سیستم پران میله ای در سیستم های پران میله ای قطعه توسط میله از قالب به خارج هدایت می شود . بیشتر برای قطعات مربعی شکل از این نوع سیستم پران استفاده می شود

2- سیستم پران صفحه ای از این نوع سیستم پران زمانی استفاده می کنیم که قطعات ما به صورت استوانه ای شکل هستند. این نوع سیستم پران به خاطر مکانیزمی که دارد به هیچ عنوان به قطعه نمی چسبد و  استفاده از این پران اثر پران روی قطعه را به شدت پایین می آورد.

3- سیستم پران صفحه ای با کمک میله از این نوع سیستم پران به علت ترکیب صفحه و کمک میله برای خارج کردن قطعه های بزرگ تر از قالب استفاده می شود.

4- سیستم پران تیغه ای برای خارج کردن قطعات استوانه ای نازک از این نوع سیستم پران استفاده می شود.

5-سیستم پران چرخشی در این نوع سیستم پران با استفاده از رزوه های داخلی سیستم پران ، قطعه با چرخش از قالب خارج می شود.

6- سیستم پران با کمک فشار هوا این نوع سیستم پران با استفاده از فشار باد قطعه را از قالب خارج می کند، پس از این عمل سیستم پران با استفاده از فنر به جای قبلی خود باز می گردد.

استفاده از سیستم پران با توجه به مزیت هایی که دارد ممکن است اثراتی روی قطعه داشته باشد که با هم به بررسی آن می پردازیم.

اثر بر روی قطعه

این اثر یکی از عیوب تزریق پلاستیک است. اثر پران می تواند در اثر فشار وارده توسط قطعه ی خارج کننده قطعه به خارج از قالب (میله ، تیغه ، اینسرت و …) به قطعه و یا توسط عدم تساوی سطح قالب با سطح قطعه ی پران به وجود آید.

اثر پران روی قطعه تحت فشار

در صورتی که این ایراد در اثر فشار وارده باشد مشکلاتی برای قطعه به وجود می آورد. برای جلوگیری از این عیوب ما باید میزان زمان خنک شدن قطعه را افزایش دهیم . در این سیستم علاوه بر افزایش میزان زمان ختک شدن قطعه باید در کاهش دمای مذاب ، کاهش دمای قالب ، کاهش فشار پران از ایجاد مشکل و اثر پران روی قطعه جلو گیری کرد.

اثر پران بروی قطعه به علت عدم تساوی سطح قالب

اگر اثر پران روی قطعه به علت عدم تساوی سطوح قالب و پران باشد می بایست میزان ارتفاع پران با ارتفاع همان قسمت از قالب کاملا یکسان گردد.

اگر به صورت کلی بخواهیم جلوی اثر پران روی قطعه را کنترل کنیم و آن را کاهش دهیم رعایت موارد زیر مطالعه و کنترل کنیم.

راه های پیشگیری

همیشه یک راهکاری برای جلوگیری از عیوب تزریق پلاستیک وجود دارد. با رعایت این موارد میزان عیب به حداقل ممکن خواهد رسید.

1- دستگاه تزریق پلاستیک مناسب با شاخص CMK بالای 1.5

استفاده از دستگاه نامناسب به خودی خود یکی از عیوب تزریق پلاستیک به حساب می آید. وجود دستگاه تزریق پلاستیک بسیاری در بازار ممکن است شما را در خرید و داشتن یک دستگاه مناسب به اشتباه بیندازد.  دستگاه های بسیار زیادی با کیفیت های مختلفی در کشور وجود دارد . از این رو باید برای خرید یک دستگاه مناسب دقت بسیار زیادی داشته باشید که دستگاه شما شاخسی بالای 1.5 cmk داشته باشد.

ویژگی های این دستگاه ها چیست ؟

الف) این دستگاه ها بدون بایاس هستند.

ب)تمایل و ارتباط خطی و با ثبات بالا در زمینه ی حفظ فشار دارند

ج) سرعت تزریق بسیار مناسبی دارند

د) دمای المنت ها مناسب است و به زودی داغ نمی کند . همین امر موجب می شود که خرابی دستگاه هم کاهش پیدا کند.

ر) فشار و سرعت بارگیری مناسب . این عامل هم باعث می شود که عیوب تزریق پلاستیک در قطعات بسیار کاهش یابد. یکی از همین عیوب، تاول یا حباب روی قطعه ی تولیدی است که باهم بررسی کردیم.

2- دستگاه های ساخت قالب با دقت بالا و قابلیت انطباق بالای ماشینکاری با نقشه ی قطعه

3- استفاده از قالب با کیفیت و آنالیزشده

استفاده از این قالب ها با طراحی مناسب  باعث می شود تا سیستم راه خروجی از سیاره های مناسبی داشته‌باشد، بنابرین عیوب تزریق پلاستیک را به حداقل می رساند.  همین خروج مناسب هوا در بسیاری از موارد از ایجاد تاول و حباب تا حد بسیار زیادی جلوگیری می کند.  به این علت که مولکول های هوا به راحتی از دستگاه خارج‌شده و به هیچ عنوان در در قطعه نهایی نفوذ نمی کند.  پس به خاطر همین است که در قطعه خروجی ما تاول یا حبابی نخواهیم دید.

هزینه برای ساخت قالب پلاستیک و استفاده از این قالب های با کیفیت در کارها بسیار سفارش می شود.  با این شرایط هم از خروجی خوبی برخوردار خواهیم بود و هم جلوی هزینه‌های اضافی کلمه کلیدی را می گیریم.  گاهی هزینه برای ساخت قالب پلاستیک با کیفیت تا حد بسیار زیادی برای ما به صرفه است. پس پیشنهاد می شود که اگر خودتان به ساخت قالب پلاستیک نمی پردازید از قالب های مناسب و با کیفیتی استفاده کنید.

4- پیاده سازی سیستم استاندارد کیفیت

استفاده از یک سیستم با استاندارد کیفی مناسب می تواند قبل از کار بازرسی تمامی اقلام ورودی ، شرایط تولید و محصولات خروجی را دارا باشد.

5- استفاده از مواد اولیه با کیفیت و دمای ذوب یکنواخت

همانطور که در بالا اشاره کردیم استفاده از مواد اولیه با کیفیت با ناخالصی بسیار پایین باعث می‌شود تا عیوبی مانند تاول یا حباب روی قطعه ی تزریق پلاستیک بسیار کاهش پیدا کند.  علاوه بر استفاده از مواد اولیه با کیفیت باید دمای ذوب یکنواختی هم در فرایند ساخت  قطعه مورد نظر داشته باشیم.

این مواردی با هم بررسی کردیم دلایل شکل گیری تاول یا حباب روی قطعه ی تزریق پلاستیک بود .  با رعایت مواردی که برای جلوگیری از از این مشکلات عنوان شد علاوه بر جلوگیری از ایجاد حباب و تاول  خیلی از مشکلات دیگر در تزریق پلاستیک هم   حل خواهد شد.  برای مثال یکی از مواردی که بسیار اهمیت دارد ساخت قالب پلاستیک  مناسب و با کیفیت است.  در مقاله بالا به استفاده از قالب های با کیفیت اشاره شد و گفتیم که چگونه از ایجاد تاول یا حباب روی قطعه ی تزریق پلاستیک جلوگیری می کند.

استفاده از از مواد با کیفیت ، ساخت قالب پلاستیک با کیفیت و رعایت اصول ذکرشده باعث می شود تا خروجی مطلوبی داشته‌ باشید. امیدواریم که مطالب بالا را به دقت مطالعه و در فرایند تولید خود استفاده کنید. این امر سبب بهبود کیفیت محصول و قطعات نهایی تولیدی شما باشد.

جهت استفاده بهتر و آموزش بیشتر و آشنایی با عیوب تزریق و راهکارهای پیشگیری از آن ، پینشهاد ما این است که تمامی مطالب وبلاگ ما را مطالعه کنید.